मधुमेह मोटाबोलिज्मको विकारको कारण पैदा हुन्छ, जसले दीर्घकालिन असर गर्छ । अहिले नेपाली समाजमा मधुमेहको रोगी प्रतिदिन बढ्दो छ । निस्किय जीवनशैली र अनियन्त्रित खानपानको कारण धेरैजसो मधुमेहको शिकार बनेका छन् । त्यसो त यो वंशानुगत रुपमा पनि अर्को पुस्तामा देखापर्ने गर्छ । त्यसैले परिवारमा कसैलाई मधुमेह छ भने अरुले पनि सर्तकता अपनाउनु पर्छ ।
शरीरको अंगले गर्ने कार्यसंचालनमा हुने गडबढीले यो रोग निम्त्याउँछ । खासगरी अन्नाशयमा इन्सुलिन नामको हर्मोन उत्पादन हुन नसक्दा मधुमेह हुन्छ । यो दुई अवस्थाको हुन्छ ।
टाइप– १
यस प्रकारको मधुमेह निकै घातक हुन्छ । यसमा शरीरमा इन्सुलिन बन्ने काम पूर्ण रुपले बन्द हुन्छ । यस किसिमको रोगी विश्वमै केवल १० प्रतिशत छन् ।
टाइप– २
यस किसिमको मधुमेह ब्लड सुगरको लेभल धेरै बढ्नाले हुन्छ, जसको नियन्त्रण गर्नु मुश्किल हुन्छ ।
अतः मधुमेह रोगीले खानपानमा खास सावधानी अपनाउनुपर्छ । अनियन्त्रित खानपान पनि मधुमेहको एक प्रमुख कारण हो । यसका रोगीले के कस्ता फलफूल सेवन गर्नु हुँदैन त ?
केरा
१ सय ग्राम केरामा लगभग १२ ग्राम चिनी हुन्छ । यस हिसाबले मध्यम आकारको केरामा लगभग ३० ग्राम चिनी र कार्बोहाइड्रेट हुन्छ । यसको सेवनले ब्लड सुगर लेबल बढ्छ ।
आँप
१ सय ग्राम आँपमा लगभग १४ ग्राम चिनी हुन्छ । यतिमात्र होइन, एक आँपमा लगभग ३० देखि ३५ ग्राम चिनी हुन्छ । किनभने यो गुलियो फल हो, जसमा चिनीको मात्रा अधिक हुन्छ । आँपको सेवन मधुमेह रोगीको लागि हानिकारक हुन्छ ।
तरबुजा
सय ग्रामको तरबुजामा केवल ६ ग्राम चिनी हुन्छ । तर, चिनीको मात्रा कति छ भन्ने कुरा तरबुजाको आकारमा पनि भर पर्छ । किनभने एक तरबुजामा लगभग ५० ग्राम चिनी हुन्छ । यसलाई कम मात्रामा खाने हो भने खासै असर गर्दैन ।
स्टबेरी
स्टबेरी खानुमा स्वादिलो र रसिलो हुन्छ । त्यतीमात्र होइन, १ सय ग्राम स्ट्रबेरीमा केवल ५ ग्राम चिनी हुन्छ । यद्यपी आवश्यक्ता भन्दा बढी सेवन गर्दा यसले पनि ब्लड सुगर लेभल बढाउन सक्छ ।
भुँइकटहर
एक सय ग्राम भुँइकटहरमा १० ग्राम चिनी हुन्छ । त्यसैले मधुमेह रोगीले यो फल सेवन नगरेकै राम्रो ।
अंगुर
अंगुर पनि मधुमेह रोगीको लागि अनुकुल फल होइन । किनभने १ सय ग्राम अंगुरमा १६ ग्राम चिनी हुन्छ । यसले ब्लड सुगर लेभल बढाउँछ ।
के गर्ने ?
– मधुमेह रोगीले खानपानमा सावधानी अपनाउने । सकेसम्म थोरै–थोरै खाना तर धेरै पटक सेवन गर्ने ।
– सधै सक्रिय रहने । हिँडडुल गरिरहनुहोस् । वा घरको सानोतिनो काम गर्न सकिन्छ ।
– व्यायाम गर्ने, योग गर्ने ।
– नियमित रुपमा ग्रीन टि सेवन गर्ने ।
– रगतबाट सुगर लिनमा फाइबरको महत्वपूर्ण योगदान हुन्छ । त्यसैले गहुँ, ब्राउन राइस जस्ता खानेकुरा सेवन गर्नुपर्छ ।
– उपवास नगर्नुहोस् ।
लक्षण
– चाढै थकान महसुष हुनु
– तौल घट्नु
– धेरै तिर्खा लाग्नु
– पटक पटक पिसाब लाग्नु
– घाउ वा चोट निको हुन लामो समय लाग्नु
के खाने ?
– करेलाको रस
– अमलाको रस पानीमा मिलाएर पिउने ।
– घिउकुमारीलाई रातभर एक गिलास पानीमा राख्ने र विहान सेवन गर्ने ।
– रातभर भिजाएको मेथी विहान खाली पेटमा पिउने
(अनलाइनखबर बाट सभार)
