प्रेमको अवधारणा यस्तो छ कि यो हरेक व्यक्तिको जीवनमा कुनै न कुनै रूपमा प्रकट हुन्छ। प्रेमलाई जीवनको आधारशिला मान्नेहरू पनि छन्, जसको लागि यो भावना सास जत्तिकै आवश्यक छ। प्रेमका लागि मानिसहरूले गीत, कविता, चित्रकलाहरू सिर्जना गरेका छन्। यो संसारकै सबैभन्दा शक्तिशाली भावना भएको दाबी पनि गरिन्छ। तर म भने प्रेमप्रति त्यति धेरै सामिप्यता राख्ने व्यक्ति होइन। मेरो जीवनको यात्रा प्रेमसँग निकट नहुँदै भए पनि, यससँग घनिष्ठ सम्बन्ध भने कहिल्यै छुट्न सकेन।
प्रेमको परिभाषा: मेरो दृष्टिकोण
प्रेम के हो भन्ने प्रश्न अनन्त कालदेखि छ र रहिरहन्छ सायद। यसलाई हरेक व्यक्तिले आ–आफ्नै तरिकाले परिभाषित गर्छ। प्रेमलाई कसैले आत्मीयता र भावनाको गहिराइमा आधारित सम्बन्धको रूपमा देख्छन् भने अरूका लागि यो एक समर्पणको यात्रा हो। तर मेरो लागि, प्रेम एउटा यस्तो भावना हो जसले मलाई कहिल्यै आकर्षित नगरेको भने होइन । सायद यो मेरो व्यक्तित्वको कारण हो, जहाँ म सधैं स्वतन्त्रतालाई प्राथमिकता दिन्छु।
मेरो लागि प्रेमको अवधारणा अलिकति अमूर्त र अस्पष्ट छ। म रोमान्टिक प्रेमको गहिराइमा कहिल्यै डुब्न सकिन। यो सधैं कुनै अल्पकालीन, अस्थिर र भावनात्मक रूपमा जटिल भावनाजस्तो लाग्यो। मेरा साथीहरू रोमान्टिक सम्बन्धमा अल्झिएका छन्, र मैले उनीहरूलाई त्यो अनुभवका बारेमा कुरा गरेको सुनेको छु। उनीहरूको अनुभवले मलाई कहिल्यै आकर्षित गर्यो भने ठ्याक्कै भन्न सक्दिन। मेरो मनमा जहिल्यै एउटै कुरा खेलिरहन्छ: “के यो साँच्चै आवश्यक छ?”
म प्रेमप्रतिको सामिप्यता नराख्नुको एउटा मुख्य कारण हो मेरो स्वतन्त्रताको प्रति प्रतिबद्धता। म सधैं स्वतन्त्रता चाहने मान्छे हुँ। म मेरो निर्णय आफैं लिन चाहन्छु, मेरो मार्ग आफैंले तय गर्न चाहन्छु। प्रेमले मलाई यस्तो भावनात्मक बन्धनजस्तो लाग्छ, जहाँ दुई जनाबीचको सम्बन्धले जीवनको प्राथमिकतामा परिवर्तन ल्याउँछ। धेरैलाई प्रेममा स्वतन्त्रता महसुस नहुने भने होइन, तर फेरि मैले बोझका रुपमा रहेको भन्न खोजेको पनि होइन ।
प्रेममा कसैसँग गहिरो रूपमा जोडिनु भनेको धेरै जिम्मेवारीहरू, अपेक्षाहरू र प्रतिबद्धताहरूमा सामेल हुनु हो। मेरो दृष्टिकोणमा, म यी सबैभन्दा टाढा बस्न चाहन्छु। म आफैंलाई आत्मनिर्भर ठान्छु, र यो आत्मनिर्भरताले मलाई प्रेमप्रतिको कुनै पनि प्रकारको निर्भरता स्विकार्न कठिन बनाउँछ।
स्वरूपका रुपमा प्रेम
यद्यपि, प्रेम भनेको केवल रोमान्टिक सम्बन्धमा सीमित कुरा मात्रै होइन। प्रेमका अन्य धेरै स्वरूपहरू छन्, जसले मेरो जीवनमा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेका छन्। म प्रेमप्रति सामिप्यता नराख्ने भए पनि, यसका विविध स्वरूपले मेरो जीवनलाई सधैं भरिपूर्ण बनाएको छ। सबैभन्दा पहिला, परिवारको प्रेम। म परिवारप्रति गहिरो माया राख्छु। मेरो आमाबाबुले मेरो हरेक खुसी र दुखमा साथ दिएका छन्। यो प्रेमको एक विशुद्ध रूप हो, जसमा कुनै शर्त हुँदैन। त्यस्तै गरी, साथीहरूको प्रेम। मेरा साथीहरूले मलाई हरेक संघर्ष र सफलतामा साथ दिएका छन्। उनीहरूको साथ बिना, मेरो जीवनको यात्रा अधुरो हुन्थ्यो।
प्रेम र सामिप्यता
सामिप्यता भनेको के हो? के प्रेममा सामिप्यता आवश्यक छ? मैले सधैं यही प्रश्न आफैंसँग सोधिरहेको हुन्छु। म रोमान्टिक सम्बन्धमा सामिप्यता कहिल्यै अनुभव नगरेको हुन सक्छु, तर यसले म प्रेमको पूर्णतामा सामिल छैन भन्ने होइन। मप्रतिको मेरो आफ्नै दृष्टिकोणले प्रेमलाई टाढैबाट अनुभव गर्न सिकाएको छ।प्रेममा सामिप्यता धेरै व्यक्तिहरूको लागि महत्त्वपूर्ण छ। उनीहरू प्रेममा साथीको साथ, समर्थन, र आत्मीयता खोज्छन्। तर मेरो लागि, यो एक वैकल्पिक अनुभव हो। म प्रेमप्रतिको सामिप्यता नचाहेर पनि, यसको विभिन्न रूपले मेरो जीवनलाई आकार दिइरहेकै छ।
समाज र प्रेमको दबाब
हाम्रो समाजमा प्रेमलाई एक महत्वपूर्ण भूमिका दिइएको छ। सानैदेखि हामीलाई प्रेमका विभिन्न कथाहरू सुनाइन्छ, जसमा आदर्श सम्बन्ध र सफल जीवनको आदर्श छ। हामीलाई भनिन्छ कि प्रेमबिना जीवन अपूर्ण छ, र सफल जीवनको परिभाषा पनि प्रेममा पाइन्छ।
समाजले प्रेमलाई विवाह, परिवार निर्माण, र अन्य धेरै सम्बन्धहरूको आधार मान्छ। यसले हरेक व्यक्तिलाई प्रेममा सामिल हुन प्रेरित गर्छ, चाहे त्यो मानिसको व्यक्तिगत चाहना होस् या नहोस्। समाजको यो सांस्कृतिक दबाबले प्रेमप्रतिको मेरो धारणा फरक नबनाएको भने होइन । म यी सबै दबाबबाट टाढा रहन नचाहेको भने होइन । म प्रेमलाई कुनै आदर्श रूपमा लिन्न। यो एउटा वैकल्पिक अनुभव हो, जसमा सहभागिता नहुनु कुनै कमजोरी होइन, जस्तो नलागेको भने होइन, यति भन्दै गर्दा मैले प्रेमलाई गलत भनिरहेको भने पक्कै होइन । वास्तविकता हेर्ने हो भने प्रेम अत्यावश्यक नभएको भने होइन । तर आजभोलिको प्रेम कहालिलाग्दो देखिन्छ,सुनिन्छ उमेर नपुग्दै प्रेममा परिसकेका हुन्छन् युवायुवतिहरु, लाग्छ प्रेम पनि खेल नै रहेछ र सानै उमेरदेखि युवायुवति खेलिरहेका छन जस्तो । वास्तविक रुपमा प्रेम मनोरञ्जनका रुपमा बुझेका युवायुवतिले उमेर,भोगाइ संगै वास्तविक प्रेम बुज्दैजान्छन र पीडा महसुस गर्दै जान्छन कि पहिलेको त्यो प्रेम, प्रेम होइन मात्रै संवेग रहेछ र पछुतो हुनु/गर्न बाहेक केही बाकि रहदैन ।
प्रेम र म: एउटा दूरीको यात्रा
म प्रेमप्रतिको सामिप्यता नराख्ने भए पनि, यसको घनिष्ठता भने मसँग सधैं रहेको छ। प्रेमलाई म सधैं टाढैबाट हेर्छु, तर यसको विभिन्न रूपले मेरो जीवनलाई प्रभावित गरिरहेको छ। मसँग प्रेमको अनुभव गहिरो छैन, तर म यसलाई पूर्ण रूपमा नकार्न सक्दिन।
प्रेमको घनिष्ठता भनेको केवल शारीरिक वा भावनात्मक सामिप्यता होइन। यो आत्मीयता, समर्थन, र विश्वासको समिश्रण हो। मेरो जीवनमा यस्ता धेरै सम्बन्धहरू छन्, जहाँ मैले प्रेमको यो घनिष्ठता महसुस गरेकी छु। चाहे त्यो साथीहरूसँगको सम्बन्ध होस्, या परिवारसँगको निकटता, प्रेमको कुनै न कुनै रूप मसँग सधैं रहेको छ।
समयसँगै मानिसको प्रेमप्रतिको धारणा बदलिन सक्छ। मेरो जीवनमा पनि भविष्यमा प्रेमप्रतिको दृष्टिकोण परिवर्तन हुन सक्छ। अहिलेको अवस्थामा, म प्रेमप्रति धेरै आकर्षित छैन। तर जीवनले कहिल्यै स्थिरता राख्दैन, र यसले मलाई प्रेमको कुनै नयाँ रूपमा प्रवेश गराउन सक्छ।
समयसँगै मानिसले प्रेमलाई कसरी अनुभव गर्छन् भन्ने कुरा परिपक्वतासँग सम्बन्धित हुन्छ। अहिले म प्रेमलाई टाढैबाट हेर्ने प्रयास नगरेको भने होइन , तर भविष्यमा मैले यसलाई गहिरो रूपमा अनुभव गर्न पनि सक्छु। जीवनमा परिवर्तन अवश्य हुन्छ, र मेरो प्रेमप्रतिको सोचाइ पनि समयसँगै परिपक्व बन्न सक्छ।
प्रेमले मानिसलाई भावनात्मक रूपमा परिपक्व बनाउँछ। जसरी समय बित्दै जान्छ, मानिसहरूले प्रेमप्रतिको दृष्टिकोणमा परिवर्तन अनुभव गर्छन्। मप्रतिको प्रेमको दृष्टिकोण अहिले आत्मनिर्भरता र स्वतन्त्रतामा आधारित छ। तर भविष्यमा, मैले प्रेमलाई एउटा नयाँ दृष्टिकोणले हेर्न सकूँला। मेरो जीवनमा व्यक्तिगत विकासको यात्रामा प्रेमको भूमिका सधैं अनिवार्य रहेको छ। चाहे म यसलाई स्वीकार गरूँ या नगरु, प्रेमले मेरो जीवनलाई कुनै न कुनै रूपमा प्रभावित गरिरहेको हुन्छ। प्रेममा सामिल हुन नचाहेर पनि, यसको प्रभावबाट म अछुतो भने रहन सक्दिन र सकिँदैन पनि।
प्रेम र मबीचको सम्बन्ध सधैं एक अद्वितीय यात्रा रह्यो। मैले प्रेमप्रति सामिप्यता धेरै हदसम्म नराखे पनि, यसको घनिष्ठता भने मसँग सधैं रहेको छ। प्रेमलाई मैले सधैं टाढैबाट हेर्ने प्रयास गरेको छु, तर यसको विभिन्न रूपले मेरो जीवनलाई निरन्तर आकार दिइरहेको छ। प्रेम केवल एक भावना होइन, यो एक शक्ति हो, जसले मानिसलाई जीवनभरि विभिन्न प्रकारले छुँदै जान्छ। चाहे म यसलाई गहिरो रूपमा अनुभव गरूँ या नगरु, प्रेमको विभिन्न स्वरूपले मेरो जीवनमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलिरहेको छ। मप्रतिको प्रेमको दृष्टिकोण सधैं स्वतन्त्रता र आत्मनिर्भरतामा आधारित रह्यो, तर यसको घनिष्ठता भने मैले कहिल्यै नकार्न सकिन र सक्दिनँ पनि।
(साथिसगंको भेटका क्रममा भएको सामिप्य संवाद)
लेखक: प्रकाश बहादुर चन्द
पञ्चेश्वर गाउँपालिका ४ डुङ्गरा ।
